Farklı bir gelecek:
Türkiye’de sürdürülebilir denizler için neler yapılmalı?

Denizler ve okyanuslar, canlılar için büyük önem taşımaktadır. Soluduğumuz hava, tükettiğimiz besinler, kullandığımız enerji ve ulaşım, hepsi deniz ve okyanusların sağladığı servislerdir. Yaşamsal öneme sahip birçok sosyal, ekonomik ve ekolojik değere sahip olan denizlerimizin kaynaklarından sürdürülebilir şekilde yararlanma, denizle ilgili insan faaliyetlerinin ve çevrenin sürdürülebilir yönetimi ancak deniz bilimlerine dayalı yönetim stratejileri geliştirilmesi ve uygulanması ile mümkündür. Bir başka deyişle sürdürülebilir kalkınmanın yolu temiz ve sağlıklı denizlerden geçiyor.
Bilimsel bilgiye dayalı stratejiler geliştirip, doğru aksiyonlar almak için öncelikle denizlerin güncel durumunu keşfetmemiz gerekiyor. Bugün Marmara Denizi örneğinde de gördüğümüz gibi, deniz ve okyanuslardaki kronik kirlenme sorunu, sağlıklı ve dirençli denizler için büyük bir engel oluşturuyor. Türkiye denizlerindeki kirliliğin özellikle Marmara’da merkezileşmesi; nüfus, evsel ve sanayi atıkları, aşırı balıkçılık, kıyı şeridi tahribatı gibi birçok insan kaynaklı faktörün etkisini bizlere gösteriyor. Temiz denizler ve kaynaklarından sürdürülebilir şekilde faydalanabilmek için çözüm önerileri ise planlı, teknolojik, akıllı faktörleri içeriyor. Denizlerimize nefes vermenin yollarını derlediğimiz bu içerik, farklı bir geleceğin mümkün olduğunu da sizlere gösterecek.

Sürdürülebilir ve ekolojik temelli balıkçılık uygulamaları

Balıkçılık; av araçlarından fabrikalara birçok konuda kullanım alanları çeşitlenen bir sektör hâline dönüşüyor. Bu nedenle balık üretimi ve avcılığı yaparken; çevrenin korunması da ayrı önem kazanıyor. Bu noktada av kafesleri ve çeşitli av araçlarının denizlere bırakılmaması ve yasadışı avcılığın önüne geçilmesi gerekiyor. Ekosistem temelli balıkçılık uygulamaları, deniz tabanı ve içerisindeki atıkları ve balıkçılıktan kaynaklanan kirliliği önlemede de önem arz ediyor.

Su arıtma tesisleri temiz denizler için çözümün neresinde?

Marmara Denizi’nde yaşanan müsilaj probemi ile birlikte boğaz alt suyuna verilen deşarjlar konusunda önlem alınması kadar atık su arıtma ve atık su geri kazanım projelerinin önemi bir kez daha anlaşıldı. Kronik kirlenme sorununun fazla olduğu bölgelerdeki teknolojik tesisleri kurma ve mevcut tesisleri iyileştirmeye yönelik çalışmalar giderek hız kazanıyor. Bu tip tesislerin; su kirliliğinin doğrudan önlenmesi ve su kaynaklarının dönüşümlü kullanımına da imkan vermesi, denizde yaşanacak sorunlara kıyıdan bir çözüm sağlıyor.

Karasal atık yükünü azaltmak ve sıfır atık bir hayatın temellerini atmak şart

Kıyı bölgelerimizdeki şehirleşmenin artması insan kaynaklı kirlilik sorunlarına da sebebiyet veriyor. Marmara Denizi oksijen miktarını arzu edilen seviyelere getirmek için karasal kaynaklı yüklerin azaltılması öncelikli önlem olarak öne çıkıyor. Denizlerimizdeki plastik oranının yüzde 80’lere vardığını düşündüğümüzde; başta plastik atıklar olmak üzere karasal kirliliği önlemek bir zorunluluk hâline dönüşüyor. Sıfır atık, sıfır plastik bir yaşama geçiş yapmak bireysel olarak yapabileceğimiz en büyük çözümlerden bir tanesi. Yanı sıra kıyı temizliği yapmak özellikle plastik ve insan kaynaklı kirliliğin önüne geçmede etkili bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor.

Derin denizleri anlamada ileri teknoloji gözlemler

Deniz araştırmalarında ileri teknoloji cihazlar sayesinde dönüşüm yaşanıyor. İklim değişikliği, kirlilik, oksijen azalması gibi birçok sorunun çözümü olacak çalışmalara temel oluşturacak bilimsel bilgiyi üretmek için denizleri gözleyen insansız su altı araçları daha geniş alanlarda, daha yüksek çözünürlükte, daha güvenilir veriye ulaşmamızı sağlıyor. Su altı planörleri gibi cihazlar sayesinde derin denizlerde de çok yüksek mekansal çözünürlükte veri toplanarak, çözüm önerilerine giden yolda gerekli bilgi ve stratejiler üretilebiliyor.

Türkiye İş Bankası, Denizlerimizdeki yaşama dair bilimsel ve akademik çalışmalara destek olmak için ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü önderliğinde tüm akademi ve bilim dünyasının deniz çalışmalarına Türkiye’de ilk kez kullanılacak insansız su altı planörü Glider – Deniz Kaşifi’yle destek oluyor!

kaynak cumhuriyet